De kunststijl Art Nouveau (vanaf ca.1890)

Een beschrijving van de kunststijl Art Nouveau aan de hand van voorbeelden en kenmerken.

Ben je bekend met ‘The Roaring Twenties’? Of met de film ‘The Great Gatsby’? Hierin zie en voel je de sfeer uit die tijd van de jaren 20. Open klassieke auto’s, mannen in pak, vrouwen in zwierige jurkjes, hoeden of dames hoofdbandjes met veren en juwelen. Vlak voor de jaren ’20, zo rond 1895, is de stijl ‘Art Nouveau’ ontstaan. Kunstenaars, vormgevers, illustratoren en architecten waren op zoek naar een typische stijl voor deze tijd. Art nouveau was ook deels een tegenreactie op het impressionisme, vandaar de behoefte aan strakke lijnen en duidelijke vormen. Ook waren deze ontwerpers in opstand gekomen tegen massaproductie, maar door van ieder werk maar één te maken, bestond het gevaar dat het enkel betaalbaar was voor de rijken. Vandaar dat werken in (beperkte) oplage beschikbaar waren. Ook moest het een stijl zijn die iedereen aan zou spreken, maar ook status zou uitstralen. Zo is deze stijl ontstaan naar een decoratieve, maar zeer stijlvolle uiting.

Art Nouveau kunstenaars

Henry van Velde ontwikkelde een manier van ontwerpen waarbij de sierlijke lijnen de basis vormen, daarna kwamen verdere invullingen zoals decoratieve details en kleur. Henri van Velde is een mooi voorbeeld van een ontwerper die de stijl in diverse media verwerkt, zoals grafische ontwerpen, meubels en interieur ontwerp:

Henri Toulouse-Lautrec heeft veel affiche/grafisch werk gemaakt en is in deze stijl daar heel groot mee geworden:

Klik op de afbeelding voor een vergroting.

Art Nouveau is herkenbaar aan zijn glijdende, golvende, kronkelende, plantaardige, grillige gevormde patronen en sierlijk lijnenspel. Tikkeltje decadente sfeer.

Gaudí heeft deze stijl echt sterk neergezet door in Barcelona een aantal gebouwen vrije, asymmetrische en gekartelde grondoppervlakten te gebruiken in combinatie met extravagante, willekeurige vormen te gebruiken, waardoor er geen rechte muren en hoeken meer lijken te zijn. Kunsttijdschriften werden populair in Europa, waardoor deze stroming zich snel verspreidde en bekend werd.

Klik op de afbeelding voor een vergroting.

Antoni Gaudi – The facade of the house Casa Battlo. December 16, 2011 Barcelona, Spain

Bron: Shutterstock

Art Nouveau & Jugendstil

Art Nouveau, waaronder ook Jugendstil, is een kunststroming die tussen 1890 en 1914 op verschillende plaatsen in Europa populair was. Art Nouveau blijft in het algemeen voorbehouden aan België en Frankrijk, terwijl jugendstil wordt gekoppeld aan Oostenrijk en Duitsland. De Jugendstil manifesteerde zich vooral in gebruiksvoorwerpen (glaskunst, boeken, plateel, sieraden, meubels etc.), de architectuur en de schilderkunst. De aanduiding ‘jugendstil’ gaat terug op de naam van het weekblad Die Jugend dat vanaf januari 1896 in München verscheen. Daarnaast wordt in spottende zin gesproken van slaolie-, spaghetti- of vermicellistijl.

De stroming kende een korte maar hevige bloeitijd, welke zich voornamelijk uitbreidde tijdens de Belle époque. In West-Europa was de stijl ruim voor 1910 al verleden tijd, in het oosten kon hij wat langer voortbestaan.

Wist-je-dat: Kunstenaars / stijlen eind 19^e eeuw verwierven sneller populariteit in Europa, doordat er druktechnieken waren ontwikkeld, waarmee dus ook kunsttijdschriften uitgegeven werden. Op die manier konden kleine veranderingen of ontwerpen, grote veranderingen of bekendheid genereren.

Kenmerken Art Nouveau:

• In alle kunstmaterialen zie je sierlijke lijnen, ronde vormen.
• Deze stijl is niet geïnspireerd op eerdere stijlen.
• Grafische uitingen bevatten duidelijke/dominante sierlijke lijnvoering.
• Art Nouveau Architectuur bevat ronde/sierlijke vormen waardoor muren en ramen een geheel vormen. Alles past bij elkaar zoals een bloem bij de steel hoort. Het is een geheel.
• Het voelt allemaal heel ‘natuurlijk’ aan.

Kijk voor een prachtig kunstwerk in Art Nouveau stijl eens bij Richard van der Koppel – Extatica IX